निवडक शाहू :- भाग 1~ विकास कांबळे

शाहू राजा एक अजबच रसायन होते. कधीकधी ते एकटेच कुठेही भटकायला जात. शिपाई नाही, रथ नाही, संरक्षक नाहीत. मनात आले की स्वारींनी घोड्यावर मांड ठोकली आणि मग दिसेल तो रस्ता. एकदा श्रावणात असेच अचानक एकटेच महाराज बाहेर पडले आणि पंचगगेच्या काठी पोहचले. शेजारीच मक्याचे पीक तरारले होते. कोवळी लुसलुशीत कणस […]

भेदभाव आणी हिंसा हे जात व्यवस्थेचे सेकंडरी बायप्रोडक्ट आहेत. त्या आधी तुमचं अवघं अस्तित्व, जिवंत असणं डिफाइन करणं हे जात व्यवस्थेचं प्रायमरी काम. ~ गुणवंत सरपाते

खरं सांगायचं झालं तर एकेकाळी माझं पण जात व्यवस्थेबद्दल आकलन हे अगदी टिपीकल, शोषक वर्गाला पूरक असेल असचं होतं. म्हणजे मला वाटायचं की ‘सगळी सवर्ण वाईट नसतात’ किंवा ‘चांगले वाईट लोक सगळ्या जातीमध्ये असतात’ इतकं येडपट , आयसोलेटेड आणी हास्यास्पद. म्हणजे जातवास्तवाला प्रवृत्तीसारखं, बिहेवरल(behavioral) अँगलने पाहायचो. नंतर जात, तिचे फायदे […]

“मेरिटॉक्रसी: एक घातक मिथक” (भाग 2) ~ गौरव सोमवंशी

थोडं मनातलं… वरवरून एकेमेकांशी संबंध नसलेल्या काही विषयांवर लिहितोय इथे, जर शेवटपर्यंत संबंध नाही लागला तर क्षमस्व . अनेक गोष्टींवर बोलायचंय पण वेळ कधीमधून एकदाच मिळतो, त्याचे परिणाम. तर. सुरुवात करतो रोजगारापासून. सध्याचं जॉब मार्केट हे अत्यंत अदृश्य पण कणखर फिल्टर्सने ग्रासलेले आहे जे की खात्री करत की विशिष्ट जात-वर्गातील […]

No Image

“मेरिटॉक्रसी: एक घातक मिथक” (भाग 1) ~ गौरव सोमवंशी

“मेरिटॉक्रसी: एक घातक मिथक” (भाग 1) ‘मेरिट मेरिट’ आणि “मेरिटॉक्रसी” या पोपटपंची श्लोकाचं जप आपण बऱ्याच वेळा ऐकलं असेल. या शब्दाची आणि संकल्पनेची पोलखोल करूया, आणि असं करतांना ज्याने हा शब्द बनवला, “मेरिटॉक्रसी”, त्याच्या पासूनच काही धडे घेऊया. मेरिट हा लॅटिन शब्द, आणि “क्रसी” हा प्राचीन ग्रीक, म्हणून तशी फार […]

No Image

माणसातला अजातशत्रु, जेलर कांबळे साहेब…

November 17, 2020 pradnya 0

जेलर कांबळे साहेब… जेल ही जागा कुणालाही न आवडणारी आहे. त्या मुळे आयुष्यात जेल आणि जेलरचं तोंड बघण्याची वेळ येवू नये म्हणुन खुप लोक जिवांचा आटापिटा करतात. तसं पाहिलं तर जेल कुणाच्याही आयुष्यात येवू नये हे खरं जरी असलं, तरी संजय कांबळे साहेबां सारखा जेलर मित्र मात्र सर्वांच्या आयुष्यात असावा, […]

No Image

महामानवाच्या ब्राम्हणीकरणाची गाथा

November 3, 2020 pradnya 0

सत्यशोधक “ब्राह्मण विद्वान गृहस्थांनी ऐतिहासिक संशोधनाच्या बाबतीत हातचलाखीचे प्रकार केलेले आहेत हे उघड आहे. तसे करण्यामागे ब्राह्मण विद्वान गृहस्थांचे ह्या ऐतिहासिक वाङ्मयाचे पावित्र्य अबाधित ठेवण्यासाठी दुहेरी हेतू आहेत. यातला पहिला हेतू असा की,आपल्या बापजाद्यांनी निर्मिलेल्या या तथाकथित वाङ्मयाचे सर्वतोपरी रक्षण करणे,प्रसंगी सत्याचा बळी द्यावा लागला तरी बेहत्तर!…आणि सर्वार्थाने ब्राह्मणांच्या हक्काधिकारांना […]

No Image

आमचं आधार कार्ड अन् पास फक्त ‘जयभीम’ !

June 16, 2020 pradnya 0

डॉ. प्रतिभा अहिरे (फेक फेमिनिस्टाना कोलून) मॅडम,तुम्ही दादाचं काय म्हणताय,आई,ताई,सईच काय इव्हन मलासुद्धा ठाऊक नसतो हो तुमच्या “सो काॅल्ड ” फेमिनिजमचा ‘फ ‘आम्ही शतकानुतके हेतूतः गावकुसाबाहेर फेकेल्या गेलेली सुर्यफूलंआता जगच बनलंय म्हणता खेडंआपसूकच जगाच्या वेशीबाहेर….राजवाडा.. महारवाडे..ते भीमनगर, प्रबुद्ध काॅलनीया खडतर प्रवासात आमचं आधार कार्ड अन् पासफक्त ‘जयभीम’आमचा घास,श्वास खरंच फक्त […]

No Image

दलित-बहुजन-आदिवासींच्या शिक्षण आणि आरोग्याचे लॉकडाऊन

March 29, 2020 pradnya 0

डॉ.चेतना सवाई सध्या कोरोनामुळे संपूर्ण देश lockdown झालेला आहे. कोरोना या व्हायरस वर कोणतेही औषध आजतागायत ज्ञात नाही म्हणून नाइलाजने सरकार ला हे पाऊल उचलावे लागले. पण lockdown जाहीर करण्याच्या आधी नागरिकांना कोणत्या अडचणींचा सामना करावा लागेल व त्यावर काय उपाय असेल यावर मात्र कुठलेही विश्लेषणात्मक विवेचन केले गेले नाही […]

No Image

बुद्धप्रिय कबीर !

March 26, 2020 pradnya 0

प्रज्ञा जाधव वरवर सगळं कितीही आलबेल वाटत असलं तरी माणूस आतून खंगत जातो, त्यात जर मी कशालाच आणि कोणालाच घाबरत नाही असं म्हणणारा कोणी असला तर नेमकं काय बिघडतय, कुठं जुळवता येईल हे शोधण्याचीही शक्यता मावळते. चळवळ मोठी संकल्पना आहे,माणसाने निर्माण केलेली आहे परंतु माणसांशिवाय चळवळीचे काय अस्तित्व आहे? त्यातला […]

No Image

इथला जेलर कोण?

March 23, 2020 pradnya 1

आरती काडे लक्ष्मण माने यांच्या ,’का कराच शिकून ?’ या पुस्तकातील, ‘पोराला शिकवीन म्हंतो शाळा’ या कथेमध्ये एक डोंबारी समाजातील इसम आपल्या पोराला शाळेत टाकायला घेऊन जातो, तो प्रसंग सांगताना तो म्हणतो,”साळत घालाया गेलो. मास्तर म्हणाला, आणा जल्माचा दाखला. सायेब, आता सांगा कंच्या वक्ताला जल्म झाला?दिस काय व्हता ?दिस व्हता […]