ಮೀಸಲಾತಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳು: ಪ್ರತಿ-ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಆಹ್ವಾನ
ಡಾ.ಸುರೇಶ ಮಾನೆ, ಸಂದರ್ಶನ : ರಾಹುಲ್ ಗಾಯಕವಾಡ
ರಾಹುಲ್: ಸರ್, ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿರುವ 10% ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮೀಸಲಾತಿಗಳು ಹೇಗೆ ಬಂದವು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ.
ಡಾ.ಮಾನೆ: ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮಗ್ರ ಜ್ಞಾನವಿರಬೇಕು. ನಾನು ಹೇಳುವ ಸಮಗ್ರ ಜ್ಞಾನದ ಅರ್ಥ, ಅದರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಪರಿಹಾರ, ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟು, ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪುಗಳ ಮೂಲಕ ಅದರ ವಿಕಾಸ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯ ರಾಜಕೀಯ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಂತರ ನಾವು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ , ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯು ಮೂರು ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ: ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು. ತರುವಾಯ ಸೇರಿಸಿದ ವರ್ಗಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ‘ವಿಮುಕ್ತ ಜಾತಿಗಳು’ ಅಥವಾ ಅಲೆಮಾರಿ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಲ್ಲಿಯೂ ಯಾವುದೇ ವರ್ಗ, ಗುಂಪು ಅಥವಾ ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಜಾತಿಯ ಗುಂಪಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮೀಸಲಾತಿ ಇಲ್ಲ – ಅದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ.
ಈಗ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಆಧಾರ ಪರಿಹಾರ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ . ಪರಿಹಾರ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಎಂದರೆ, ಆ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಇತರ ರೀತಿಯ ಶೋಷಣೆ, ಕಿರುಕುಳ, ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಅಡಚಣೆಗಳಿಗೆ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತದಲ್ಲೂ ಮುನ್ನಡೆಯಲು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಕನಿಷ್ಠ ಶಿಕ್ಷಣ, ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಸೀಟುಗಳ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈಗ, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಬರುವುದಾದರೆ, ಅಂದರೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮರಾಠರು, ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಟೇಲ್‌ಗಳು, ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಜಾಟ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಹರಿಯಾಣದ ಗುಜ್ಜರ್‌ಗಳಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪುಗಳು ಮೀಸಲಾತಿಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಬಹುದೇ ಮತ್ತು ಯಾವ ವರ್ಗದಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಬಹುದು ಎಂಬುದು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ. ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮಾನದಂಡವೆಂದರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಿಂದುಳಿದಿರುವಿಕೆ, ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯ ಬಡವರಿಗೆ ಶೇ.10ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀವು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಮೊದಲಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ , ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾಟರು, ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಟೇಲ್‌ಗಳು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮರಾಠರಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಮೀಸಲಾತಿಗಳನ್ನು ಆ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಯಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗಳು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿವೆ. ಅದೇ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, – ಒಂದು – ಅವರು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಲ್ಲ . ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಅವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ, ಮೀಸಲಾತಿಗಳು 50% ಮೀರಿದೆ. ಅಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ನೀವು 50% ಅನ್ನು ಮೀರಬಹುದು ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇವುಗಳು ಅಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅವರು ಕಾನೂನಿನ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, 10% ಮೀಸಲಾತಿಗಾಗಿ, ಸಂವಿಧಾನದ 15 ಮತ್ತು 16 ನೇ ವಿಧಿಗಳಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅದು ಉಳಿಯುವುದೇ, ಉತ್ತರ ಇಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ 9 ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ನೀಡಿದ 1992 ರ ಮಂಡಲ್ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ 50% ಸೀಲಿಂಗ್ ಅನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಿಲ್ಲದೆ , ಯಾವುದೇ ಮೀಸಲಾತಿ 50% ಮೀರುವಂತಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುವಾಗ, ಆ ಪರಿಣಾಮಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಇಲ್ಲ, ಅಂದರೆ, 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೀಸಲಾತಿಗಳಿಗೆ ಮಂಡಲ್ ತೀರ್ಪಿನಂತೆ , ಇದು ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ.
ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಅಂತಹ ತಿದ್ದುಪಡಿಯು ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲಭೂತ ರಚನೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲಭೂತ ರಚನೆಯು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಅಲ್ಲ. ಅದು ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾಕಾರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಶೇ.60, 70, 75 ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವುದು ಸಂವಿಧಾನದ ಆಶಯಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿನಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಮೊದಲೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೀಸಲಾತಿ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಅದು ಹೊರತದ್ದು. ತಮಿಳುನಾಡು ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬೇರೆ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು 50% ಮೀರಿದ ತಮಿಳುನಾಡು ಮೀಸಲಾತಿ ಸಹ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ . ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ 10% ಮೀಸಲಾತಿಯು ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ರಚನೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ.
ರಾಹುಲ್: ಹಾಗಿದ್ದರೆ , 50% ಮಿತಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬರುತ್ತದೆ.
ಡಾ.ಮಾನೆ: ಹೌದು, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ತೀರ್ಪಿನಿಂದ 50% ಮಿತಿಯನ್ನು ಹಾಕಲಾಗಿದೆ, ಅದು ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವಾಗ, ನಾವು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ-ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಒಮ್ಮತದ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿದ್ದೇವೆ, ಎಲ್ಲಾ ಗುಂಪುಗಳಿಗಲ್ಲ . ಆದ್ದರಿಂದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಕಾನೂನುಗಳ ಈ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೆ, ಮಂಡಲ್ ಮಿತಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಈ ಹೊಸ 10% ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈಗ ಸಂಸತ್ತು ಮಿತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕಾಗಿದೆ.
ರಾಹುಲ್: ಈ ಮಿತಿ ಮಂಡಲ್‌ನ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಆಗಿದೆಯೇ?
ಡಾ.ಮಾನೆ: ಇಲ್ಲ, ಇದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು. ಸಂಸತ್ತು ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಲು ಬಯಸಿದರೆ, ಮೊದಲು ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕು, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶಾಸನವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಬೇಕು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ನೀವು ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳ ಮೇಲೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಬಹುದೇ? ಮಂಡಲ್ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ . ಮಂಡಲ್ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮಂಡಲ್ ನಂತರ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ಎಲ್ಲಾ ತೀರ್ಪುಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿವೆ. ಮತ್ತು ಬಡತನವು ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾನದಂಡವಲ್ಲ. ಇದು ಹಿಂದುಳಿದಿರುವಿಕೆಯ ಮಾನದಂಡವಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರವು 8 ಲಕ್ಷಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅಂದರೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ ರೂ. 66,000. ಅದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಡವರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿದ್ದರೆ, ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದ ಶ್ರೀಮಂತ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಮತ್ತೆ ದೊಡ್ಡ ತಪ್ಪಾಗಿದೆ, ಅದು ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ.
ರಾಹುಲ್: 10% ಮೀಸಲಾತಿಗೆ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ, SC/ST/OBC ಜನರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಲಿದೆಯೇ?
ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ? ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಯಥಾಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮೇಲ್ಜಾತಿಯ ಬಡ ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಶೇ.10 ರಷ್ಟು ನೀಡಲು ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರೆ, ನೇರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಅದು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ, ಅದು ದೊಡ್ಡ ಅನಾಹುತವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಮೇಲ್ಜಾತಿ ಬಡವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ , ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂದುಳಿದಿರುವಿಕೆಯ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿ , ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಬಹುಶಃ SC ಮತ್ತು ST ಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಬಹುದು. ಅದೇ ದೊಡ್ಡ ಅಪಾಯ. ಆ ಅಪಾಯ, ಮಾಯಾವತಿ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ರಾಮ್ ವಿಲಾಸ್ ಪಾಸ್ವಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ರಾಮದಾಸ್ ಐತ್ವಾಲೆ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ಮಾತನಾಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ, ಅವರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಹಲವಾರು ನಾಯಕರು, ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನರು ಆರ್ಥಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಇತರ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.
ರಾಹುಲ್: ಖಂಡಿತ. ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ನೀಡಿದೆ ಅನಿಸಿದೆ. ತುಂಬ ಧನ್ಯವಾದಗಳು.
~~~~~~~~~~
ಡಾ. ಸುರೇಶ ಮಾನೆ, ಮಾನ್ಯವರ್ ಕಾನ್ಶಿರಾಮ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಬಹುಜನ ಚಳುವಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ. ಅವರು ಮುಂಬೈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಪಡೆದಿದ್ದು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಕಾನೂನು, ಆಡಳಿತ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಡಾ.ಮಾನೆ ಈಗ ಬಹುಜನ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ರಾಹುಲ್ ಗಾಯಕ್ವಾಡ್ ಮುಂಬೈ ಮೂಲದ ಸಂಶೋಧಕ ಮತ್ತು ಅಡ್ವೋಕೇಟ್. ಅವರು ರೌಂಡ್ ಟೇಬಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಮರಾಠಿಯ ಸಹ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ.
ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ : ಶ್ರೀಧರ ಅಘಲಯ, ರೌಂಡ್ ಟೇಬಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ ಸಹ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ
