“ಮಹಾತ್ಮ ಫುಲೆ, ಸಾವಿತ್ರಿಮಾಯಿ”
~ ‘ಪ್ರಜಾಕವಿ’ ಗದ್ದರ್
ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ: ವಿ.ಎಲ್. ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ
ತಿಪ್ಪೆಯ ಮೇಲೊಂದು ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಬಳ್ಳಿ ಚಿಗುರಿತು
ಆ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಗಿಡ ಪರಿಮಳದ ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿತು.
ತಿಪ್ಪೆಯ ಮೇಲೊಂದು ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಬಳ್ಳಿ ಚಿಗುರಿತು
ಅದರಲ್ಲೊಂದು ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಹೂವು ಪರಿಮಳವನು ಚೆಲ್ಲಿತು
ಆ ಪರಿಮಳದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿ ಎದ್ದು ನಡೆಯಿತು
ಆ ಪರಿಮಳ ಚೆಲ್ಲುವ ಹೂವಿನ ಹೆಸರೇನೆಂದು ಹಳ್ಳಿ ಕೇಳಿತು
ಆ ಹೂವಿನ ಹೆಸರೇ ತೋಟಮಾಲಿ ಫುಲೆಯಂತಮ್ಮಾ
ಆ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಹೆಸರೇ ಜೋತಿಬಾ ಸಾವಿತ್ರಿಯಂತಮ್ಮಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ
ಘಂಟೆ ಮೊಳಗಿತು
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯ ನಾಶವಾಗಲೆಂದು
ಭಜನೆ ಮಾಡಿತು.
ಆ ಧೈರ್ಯವಂತನಾರೆಂದು
ದೈವ ಕೇಳಿತು.
ನಿನ್ನ ಪೂಜೆಗೆ ಹೂವು ಕೊಟ್ಟ
ಮನುಷ್ಯ ಅಂದ.
ಆ ಮಹಾಮನುಷ್ಯ- ಮಹಾತ್ಮ ಫುಲೆಯಂತಮ್ಮಾ
ಆ ಮಾಲಿಯ ಹೆಸರೇ ಸಾವಿತ್ರಿಫುಲೆಯಂತಮ್ಮಾ
ವಿಧವೆಯ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ
ಕುಂಕುಮ ರಾರಾಜಿಸಿತು.
ಪಾದಗಳಿಗೆ ಅರಿಶಿನವ ಪೂಸಿ
ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸಿತು.
ಬೋಳುತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಬಣ್ಣದ ಜುಟ್ಟು ಬೆಳೆಯಿತು
ಆ ಜೆಡೆಯ ತುಂಬಾ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ದಂಡೆ ಆಧಾರವಾಗಿ ನಿಂತಿತು.
ಆ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ದಂಡೆಯ ಹೆಸರೇ ಫುಲೆಯಂತಮ್ಮಾ
ಆ ವಿಧವೆಯ ಸ್ವಂತತಾಯಿ ಸಾವಿತ್ರಿಯಂತಮ್ಮಾ
ಬಂಡೆಮೇಲಿನ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿ ಬುಗ್ಗೆ ಎದ್ದಿತು
ಎಳನೀರಿನಂತಹ ನೀರು ಉಕ್ಕಿತು
ಆ ನೀರಿಗೆ ಮಡಿಮೈಲಿಗೆ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಡಂಗೂರ ಸಾರಿದನು.
ಡಂಗೂರಸಾರಿದವನಾರೆಂದು ರಾಜ ಕೇಳಿದನು
ಊರುಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಹುಕುಂ ಮಾಡಿದನು.
ರಾಜನನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತೇನೆಯೇ ಹೊರತು ರಾಜಿಯಾಗಲಾರೆನೆಂದ.
ಆ ರಾಜಿಯಾಗದ ವೀರನ ಹೆಸರೇ ಜೋತಿರಾವಮ್ಮ
ಆ ಅಭಾಗ್ಯರ ಅಕ್ಕನ ಹೆಸರೇ ಸಾವಿತ್ರಿಯಂತಮ್ಮಾ
ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ನಾಲಗೆ ಮೇಲೆ ಅ ಆ ಬರೆದ
ಆ ಮಣ್ಣುಮೆತ್ತಿಕೊಂಡ ಕೈಗಳಿಗೆ ಬಳಪವನಿತ್ತ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಬಂಧನದಿಂದ ಅಕ್ಷರವ ಬಿಡಿಸಿ
ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರಿಗೆ ಅಕ್ಷರ ಕೊಟ್ಟ.
ಆ ಅಕ್ಷರದ ಮಾಲೆಯ ಹೆಸರೆ ಫುಲೆಯಂತಮ್ಮಾ
ಆ ಅಕ್ಷರಜ್ಯೋತಿಯ ಬೆಳಕಿನರೇಖೆ ಸಾವಿತ್ರಿಯಂತಮ್ಮಾ
ತುಳಿತಕ್ಕೊಳಗಾದ ಹೆಣ್ಣುಜಾತಿಗೆ ಜೊತೆಗಾರನಾರಮ್ಮ
ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಮಹಾಜ್ಞಾನಿಯನ್ನಾಗಿಸಿದ ಜ್ಞಾನಿ ಯಾರಮ್ಮ
ಸತಿಸಹಗಮನವನ್ನು ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಿದ ಸಾಹಸಿ ಯಾರಮ್ಮ
ಭಾರತಮಾತೆಗೆ ಶಾಲೆಯ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದ ಗುರುವು ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಗುರುವಿನ ಹೆಸರೇ ಜೋತಿಬಾಫುಲೆಯಂತಮ್ಮ
ಆ ತಾಯಿ ಗುರುವಿನ ಹೆಸರೇ ಸಾವಿತ್ರಿಯಂತಮ್ಮ
ಆ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಗೇಟಿನ ಮುಂದೆ ಬಾವುಟ ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ನಾಟಕದಲ್ಲಿನ ರೈತನ ಪಾತ್ರದ ದುಃಖ ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ಪದವು ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಭೂಮಿತಾಯಿಯ ಅನ್ನದ ಕೈತುತ್ತುಗಳಾರಮ್ಮ
ಆ ಸತ್ಯಶೋಧಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಆತ್ಮಗೌರವದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮ ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಆತ್ಮದ ಹೆಸರೇ ಮಹಾತ್ಮ ಫುಲೆಯಂತಮ್ಮ
ಮತದ ಹುಚ್ಚಿನ ಕುತ್ತಿಗೆಯ ಮೇಲಿನ ಕತ್ತಿ ಯಾರಮ್ಮ
ಕುಲದ ಅಸೂಯೆಯನ್ನು ಕುಡಗೋಲಿನಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿದವರಾರಮ್ಮ
ಗುಲಾಮಗಿರಿಯ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಗುರಿಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಅಭಾಗ್ಯರ ಬತ್ತಳಿಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಆಯುಧ ಯಾರಮ್ಮ
ಆ ಅಭಾಗ್ಯರ ಆಶಾಜ್ಯೋತಿ ಜೋತಿಬಾನಮ್ಮಾ…
Image Credit – Malvika Raj
