भीमा

ॲड.(डॉ) मनिषा रणपिसे जगात प्रत्येक सेकंदाला तीन मुलं जन्माला येतात. जगातल्या सहा जोडप्यान पैकी एका जोडप्याला infertility चा प्रॉब्लेम आहे. 80-90 च्या शतकात test tube baby, artificial womb सारखे प्रयोग होत होते. पण प्रयोगाअंति गर्भाच्या वाढीसाठी स्त्री च्या गर्भाशयासारखी सुरक्षित, पोषक जागा नाही हे लक्षात आल. भारतात लग्न झालेल्या जोडप्यांना […]

डॉ.भूषण अमोल दरकासे “कारण वेद असत्य, स्व-विरोधाभास आणि पुनरुक्ती या तीन दोषांनी कलंकित आहे.”-चार्वाक [१]आयआयटी खरगपूरने प्रकाशित केलेली २०२२ ची दिनदर्शिका (पंचांग) ‘भारतीय ज्ञान प्रणाली’ या विषयासह त्याच्या पहिल्या पानावर पहिल्या ओळीत- ‘वेदांच्या रहस्याची ओळख’ असे स्पष्टपणे निर्देशित करत आहे. त्यात तीन ठळक मुद्दे आहेत: ‘वेदांच्या रहस्याची ओळख’, सिंधू संस्कृतीचे […]

प्रतिक्षा भवरे आज तब्बल सहा वर्षे होत आली रोहित ला जाऊन. इथल्या लिबरल पुरोगामी मेनस्ट्रीम मीडिया पासून तर पार सोशल मीडिया पर्यन्त रोहित ने नैराश्यातून आत्महत्या केलेलं दाखवलंय. पण त्या आत्महत्या मागच्या कारणाला उच्चवर्णीय सवर्णांनी लोकांपुढे येऊ दिलं नाही. खरंतर तो एक इन्स्टिटय़ूशनल मर्डर होता. युनिव्हर्सिटी टॉपर रोहितची स्कॉलरशिप थांबवली […]

ॲड.(डॉ) मनिषा रणपिसे अन्न, वस्त्र, निवारा ह्या माणसाच्या मूलभूत गरजा आहेत असं शाळेत शिकवलं होत.पण माणसातल्या जातीभेदाच्या भिंती आणखी भक्कम करण्यासाठी, सहज एखाद्याची जात समजण्यासाठी, त्या त्या ठराविक जातीच्या वस्त्यानुसार रस्ते, पाणी, इतर सुविधा न देणे,जातीनुसार कुणी काय खावं, कपडे कोणते,कसे घालावेत, घर कुठे बांधावी,एकूणच जातीनुसार वस्त्याची आखणी वर्षानुवर्षे केली […]

नानासाहेब गव्हाणे ✒️ सावित्रीबाई फुले : उद्यमशील समाज शिक्षिका या पत्रांतून त्यांच्या अंगी असलेल्या विविध गुणांचं दर्शन होतं. कधी त्या सामाजिक सुधारणेसाठी ठाम भूमिका घेतात, तर कधी वास्तवाची दाहकता दाखवतात.या त्यांच्या पत्रांतून उद्यमशीलतेचा प्रत्यय येतो.त्या किती अविरत कार्यरत होत्या.आणि त्यांच्या कार्यशीलतेत किती तळमळ होती.हे आपल्याला सहज लक्षात आल्याशिवाय राहत नाही.त्यांच्या […]

मिनल शेंडे ३ जाने.१८३१ ला भारत भूमी वर सावित्रीबाईचा जन्म झाला .१९व्या शतकात स्त्री, शूद्र, अतिशुद्रांना गुलामीची वागणूक दिली जात होती. हे तुलसीदासाच्या ओवी वरून स्पष्ट दिसून येतेढोल गवार पशू शुद्र नारीये सब ताडन के अधिकारी अशा काळात स्त्री व अतिशुद्र यांच्या साठी शिक्षणाचे दार खुले करणे हे किती कठीण […]

सिद्धांत बारसकर विख्यात साहित्यिक बाबूराव बागुल यांच्या असंग्रहित कथांचा संग्रह नुकताच लोकवाङ्मय गृह तर्फे प्रकाशित झाला आहे. या कथासंग्रहामध्ये आठ कथांचा समावेश आहे. याचे संपादन लेखक समिक्षक जी. के. ऐनापुरे यांनी केल आहे. या कथासंग्रहाला एकुण ८५ पानांची दीर्घ प्रस्तावना लिहून बागुलांच्या साहित्याची उकल केली आहे. बाबूराव बागुल यांच्या कथांना […]

गौरव सोमवंशी जात, वर्ग, आणि जेंडर, आणि मागील 3 दशकात माजलेला (मुद्दामून माजवला गेलेला) गोंधळ. . ‘नॉलेज प्रोडक्शन’ हे भारतात विद्यापीठ-केंद्रीय राहिलं आहे, आणि विद्यापीठ हे ब्राह्मण-सवर्ण केंद्रीय, म्हणून अधून-मधून जे काही तेथील राजकरणाला खरंच धक्के देऊ शकेल अश्या गोष्टीला गिळून वेड-वाकडं करून त्याचं “सीलॅबसिकरण” करून पुढे सरकत आहे. जर […]

आकाश अनित्य दाभोलकर श्रद्धा-अंधश्रद्धा या आपल्या पुस्तकात घटना सांगतात की कस त्यांनी भूत लागलेल्या एका व्यक्तीच भूत घालवल… ते सांगतात की पगार जवळ आला की त्या व्यक्तीला भूत लागायच चौकशी अंती कळालं की तो व्यक्ती कर्जात पुरता डुबला होता आणि नेमकं पगाराच्या दिवशी कर्ज देणारे घरी व्याज-मुद्दल घेण्यासाठी जमलेले असायचे…त्या […]

नानासाहेब गव्हाणे महाराष्ट्राने आजवर अनेक महापुरुषांना जन्म दिला आहे. पर्वतप्राय उंचीच्या व्यक्तिमत्त्वाची आणि कर्तृत्त्वाची कितीतरी माणसे इथे होऊन गेली. एकोणिसाव्या शतकात म.फुले, लोकहितवादी, न्या.रानडे, विष्णुबुवा ब्रह्मचारी, लो. टिळक, आगरकर इ. समाजसुधारक आणि समाजचिंतक होऊन गेले. या सर्वात म. फुले यांना अग्रक्रम द्यावा लागतो. याचे कारण असे की, त्यांनी नुसते प्रबोधनाचे, […]